'En hoe doe je dat dan, je draakjes loslaten?!' vragen zowel kinderen als ouders regelmatig in de praktijk. Cognitief begrijpen we allemaal dat als je boos bent het helpender is om je draakjes los te laten. Maar doe dat maar eens als je vol in de boosheid of in het verdriet zit. Soms is de emotie zo hoog, dat er niets anders meer is dan alleen die emotie.
Het heeft allemaal te maken met ons spanningsmechanisme. In een eerdere blog legde ik al uit hoe ik met kinderen met een meter van 0-10 werk, in combinatie met de kleuren van het stoplicht. Op het moment dat je in het oranje zit wordt je brein waakzamer, omdat het zich voorbereid op gevaar. Vanuit ons oer instinct is spanning een voorbode op gevaar. We worden alerter, onze zintuigen worden scherper en er gaat meer bloed naar onze ledematen, ter voorbereiding op een vecht of vlucht reactie. Dat betekend dat we nog wel na kunnen denken, maar minder scherp zijn. In het oranje ben je dus vaak nog wel in staat om voor een oefening te kiezen die ontladend werkt. Stijgt de spanning zo ver dat je in het rood komt, dan werkt je brein echt anders. Stress betekend voor je brein het zelfde als gevaar, waardoor je in een vecht of vlucht modus komt. Je lijf reageert hierop: je hart gaat sneller kloppen, je gaat zweten, sneller ademhalen, je spieren verstrakken zich, je hoort en ziet scherper. Ofwel je lijf heeft al het bloed nodig om heel hard te kunnen rennen of te vechten. Hierdoor trekt er bloed weg uit je hersenen, waardoor logisch nadenken niet meer lukt. Ouders geven vaak aan dat hun kind in deze fase niet meer te bereiken is. Dat klopt dus ook, omdat het logische deel van het brein ook daadwerkelijk uitgeschakeld wordt. Met je kind in discussie gaan over hoe het iets verkeerd aan gepakt heeft en hoe je het anders wil zien volgende keer, heeft dus geen enkele nut, omdat het niet binnen komt en ook niet opgeslagen wordt in het brein van je kind. De eerste prioriteit is dus om de spanning te doen verlagen, waardoor het brein weer logisch gaat functioneren.
Spanning verlagen als je kind in het oranje zit.
Ik begin altijd eerst met oefeningen bedenken die kunnen helpen om de spanning te verlagen als je in het oranje zit. Wanneer het je kind lukt om te herkennen dat het in oranje zit en door middel van oefeningen te ervaren dat het zelf controle heeft over het verlagen van de spanning, geeft dit veel zelfvertrouwen. Ik maak met kinderen vaak een ontlaad kaart aan de hand van onze zintuigen (zie de foto's).
Bedenk vanuit de zintuigen activiteiten die kunnen helpen om te ontladen/ontspannen. De ogen: denk hierbij aan lezen, tv kijken, op de tablet (hoewel dit bij sommige kinderen spanningsverhogend kan werken), of gewoon naar buiten kijken wat je allemaal ziet. Van achter het raam naar de vogels in de tuin kijken of in het bos bewust kijken wat je allemaal tegen komt. De neus: bewuste geurtjes ruiken en kijken welke herinnering er bij je boven komt. Of buiten lopen en bewust proberen te bedenken wat je ruikt. De mond: hierbij kun je denken aan lekker bakken of koken, maar ook verschillende texturen voedsel proeven (is een leuke Mindfulness oefening!). Neem maar eens een mandarijnpartje in je mond en voel hoe de textuur daarvan voelt in je mond. De oren: luisteren naar een podcast, luisterboek of muziek. Of buiten in de tuin bewust luisteren welke geluiden je allemaal hoort. Het handje: Sommige kinderen ontladen door te bewegen of dingen te doen. Trampoline springen, touwtje springen, dansen of yoga kan daarbij helpen. Maar ook knutselen kan een ontladend effect hebben. Bij jonge kinderen kan het helpen om diverse dieren na te doen, zoals stampen als een olifant, kwispelen als een hond, rennen als een cheeta, etc. Verder zet ik bij de zintuigen ook vaak een hartje, wat staat voor alles wat je van binnen voelt. Hierbij kun je denken aan mindfulness oefeningen, begeleide meditaties of visualisaties.
In de webshop is bijvoorbeeld een audioreeks te vinden die ik ingesproken heb om kinderen te helpen in 5 sessies te oefenen om naar de rust in zichzelf terug te gaan.
Maak samen een blad met oefeningen, die je opschrijft of misschien tekent met picto's, net wat voor je kind fijner werkt. Start de dag met je kind de spanning in het lijf aan te laten geven op de spanningsmeter of met de handen bij het lijf. Vraag dit ook zodra het uit school komt, aan het eind van de middag en voor het slapen gaan. Op deze manier oefent je kind om opbouwende spanning in het lijf te herkennen. Wanneer je kind in het oranje zit vraag je het een ontladingsoefening van de ontlaadkaart te kiezen. Het ene kind vindt het fijn om een oefening samen te doen en de ander trekt zich liever terug op de kamer. Alles is prima, als het maar ontladend werkt. Na de ontlaad oefening vraag je nogmaals de spanning aan te geven, ter check of de oefening effect heeft gehad. Probeer dit een week of 2 uit, om zo de ontlaad kaart verder vorm te geven of dingen die juist niet werkten er weer af te halen.
Belangrijk om te weten is dat, omdat het brein in het rood anders functioneert, je kind eenmaal in het rood niet zal kiezen voor de oefeningen op de ontlaad kaart. De emotie is in dat geval vaak te overheersend.
In de volgende blog geef ik uitleg over oefeningen die kunnen helpen als je kind vol in het rood zit.
Algemene ontlaadkaart:
Ontlaadkaart gemaakt met een kind samen:
Ontlaad kaart voor jonge kinderen:
Reactie plaatsen
Reacties